![]() |
![]() |
![]() |
|||
![]() |
![]() |
![]() |
|||
![]() |
![]() |
![]() |
|||
Site İçi Arama |
GÜÇLÜNÜN BARIŞI MI BARIŞIN GÜÇLÜSÜ MÜ?*
/**/
Yazar: MUFİT AKYOS | Tarih: 08/12/2021 | Saat: 15:55Değerli okuyucu barışın insanlığın vazgeçemeyeceği ülküsü olduğundan hareketle ilki 1 Eylül Dünya Barış Günü için yayınlanan üç serilik bir yazı dizisinin ilkini sunuyorum. Saygılarımla Müfit Akyos İnsanın egemenlik alanını sürekli genişletme güdüsünü güç yoluyla sağlaması, barışın genellikle savaş olmama durumu olarak tanımlanmasına neden olmuştur. Güçlünün oluşturduğu savaşsızlık durumuna barış denilemez. Barış olduğu sanılan dönemlerde de yaşamın farklı alanları üzerindeki baskılar, çatışmalar, farklı olanı dışlama, doğaya hoyrat davranma vb. olumsuzluklar barış kavramını daha derin ve farklı tanımlamayı gerektirmektedir. Barış, yaşamın her alanında (insan-insan, insan-toplum, toplum-toplum vb.) demokrasi, özgürlük ve adaletin, sevgi, güven ve güvenlik ortamında dayanışmanın ve yardımlaşmanın olması, özetle “kendisiyle, türdeşleriyle ve doğayla uyum” içinde yaşama hali olarak tanımlanabilir. Her türlü sömürünün, barışın önündeki en önemli engel olduğu bilinmekle birlikte bu yazıda konu, barış ortamını ortadan kaldıran ve sürdürülmesini engelleyen en somut ve vahşi gösterge olan silahlanma bağlamında ele alınacaktır. Küresel askeri harcamların küresel GSH içindeki payı 2020'de 0,2 puan artarak yüzde 2,4'e yükseldi. Yaygın salgına (pandemi) karşın savaş araç gereçleri üreten ve tüketen ülkelerin harcamaları azalmadı. Yaygın salgından etkilenmeyen hemen tek sektör; savaş sanayisi. SIPRI’nin - Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü - Nisan 2021 raporuna göre, toplam küresel askeri harcama bir senede %2,6 artarak 1.9 milyar dolar oldu (2020). Aynı dönemde küresel GSH %4,4 düştü. Yani dünya fakirleşirken bile silahlanmayı arttırdı. (Cumhuriyet, Pazar Yazıları, A. D. Aysev). En son örneği ile Taliban’ın yıllardır sürdürdüğü cihadı için gerekli silahların ve dünyanın genellikle geri kalmış bölgelerinde ve emperyalizmin besleyip körüklediği onlarca iç savaşta, etnik ve ayrılıkçı mücadelede kullanılan silahların kaynağı gelişmiş ülkeler değil mi? İsviçre, insan hakları ile silah satışı arasında ilişki kurduğunu iddia eden “barışçıl” bir ülke. Oysa ki insan hakları karneleri karanlık Katar, Brezilya gibi ülkeler İsviçre’nin müşterileri. Çocuk haklarını koruyan bir kurum olan Terre des Homes’den Andrea Zellhuber, “daha fazla silah ve baskıcı bir güvenlik politikası ölümcül bir şiddet kısırdöngüsüne yol açar … ateşli silahlara kolay erişim şiddet sarmalını tırmandırıyor” diyor. Ancak bu itirazlara rağmen Brezilya, İsviçre’nin 8. en büyük müşterisi. Meksika’da silah satışının katı kurallara bağlı olmasına karşın, kaçak silahların %70’i ABD kaynaklı olup, 2019’da 17.000 cinayetin bu kaçak silahlarla bağlantısı var. Bu nedenle Meksika hükümeti, yasa dışı silah ticaretiyle silahların uyuşturucu kartellerinin ve diğer suç şebekelerinin eline geçmesine izin vererek büyük zararlara neden oldukları gerekçesiyle başta Smith&Wesson, Barret Firearms, Baretta USA, Colt’s ve Glock olmak üzere çok sayıda Amerikan silah üreticisi firmaya en az 10 milyar dolarlık tazminat davası açtı. Meksika hükümeti, şirketleri daha ölümcül silahları satabilmek için pazarlama stratejilerine başvurmakla suçluyor. Örneğin Colt’un Meksika’da yaygın kullanılan bir modelinde Meksika devrimci lideri Emiliano Zapata’nın yüzü ve ismi bulunuyor (Cumhuriyet, 6 Ağustos 2021). Mühendislik miyopluğu ile algoritmalarla yönlendirilen beşinci nesil silahlarla savaşları cerrahi müdahalelere çevirebilecek şeytani akıllı teknolojilerin ya da “aile işi İHA, SİHA, TİHA” çekiciliğine kapılmak yerine, savaş harcamaları ve bunların toplumsal refah ve barış bağlamında fırsat maliyeti bir sonraki yazımızın konusu olacak. Yurtta barış, dünyada barış! (*) Bu yazı insanlık tarihinin en kanlı ve vahşi savaşlarından olan II. Dünya Savaşı sonrası her yıl dünyanın barış güçleri tarafından kutlanmakta olan 1 Eylül Dünya Barış Günü için (Almanya’nın 1939’da Polonya’yı işgal ederek II. Dünya Savaşı’nı başlattığı tarih ) yazılmıştır. Yazar Notu: Bu yazı başka bir yerde yayınlanmaktadır.(Herkese Bilim Teknoloji Dergisi Sayı 285, 9 Eylul 2021) ![]() |
|
|||
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
||
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |